5 քայլ՝ ավելի ստեղծագործ միտք ունենալու համար

14 հունվար, 2023 │թարգմանիչ Միլենա Կռոյան, խմբագիր Ստելլա Շահինյան
Ստեղծագործական գործընթացը հին գաղափարների միջև նոր կապերի ստեղծման գործողությունն է։ Կարելի է ասել, որ ստեղծագործական մտածելակերպը հասկացությունների միջև հարաբերությունների ճանաչման խնդիրն է։
Գրեթե բոլոր լավ գաղափարների հետևում ընկած է նույնատիպ ստեղծագործական գործընթաց, և այս հոդվածում մենք կբացատրենք, թե ինչպես է այդ գործընթացը աշխատում։Սա հասկանալը կարևոր է,քանի որ ստեղծագործական մտածողությունը մարդու ամենաօգտակար հմտություններից մեկն է։ Գրեթե յուրաքանչյուր խնդիր, որին դուք բախվում եք կյանքում կամ աշխատանքի ընթացքում, կարելի է լուծել նորարական լուծումների, ոչ ստանդարտ մտածողության և ստեղծագործ գաղափարների միջոցով։

Յուրաքանչյուր ոք կարող է սովորել լինել ստեղծագործ՝ հետևելով այս հինգ քայլերին: Բայց դա չի նշանակում, որ ստեղծագործ լինելը հեշտ է: Ձեր ստեղծագործական հանճարը բացահայտելու համար Ձեզնից կպահանջվի քաջություն և տքնաջան աշխատանք ։Այնուամենայնիվ, այս հինգ քայլից բաղկացած մոտեցումը կօգնի Ձեզ համար հասկանալի դարձնել ստեղծագործական գործընթացը և լուսավորել ավելի նորարար մտածողության ճանապարհը:

Բացատրելու համար,թե ինչպես է այս գործընթացը աշխատում,թույլ տվեք Ձեզ պատմել մի կարճ պատմություն։
Ստեղծագործական լուծման կարիք ունեցող խնդիր․
1870-ականներին թերթերն ու տպագրատները բախվեցին շատ հստակ և շատ ծախսատար մի խնդրի։ Լուսանկարչությունն այն ժամանակ նոր և զարմանալի միջոց էր։ Ընթերցողները ցանկանում էին ավելի շատ պատկերներ տեսնել,բայց ոչ ոք ավելի արագ և էժան լուսանկար տպելու միջոց չէր կարողանում գտնել: Օրինակ, եթե թերթը ցանկանում էր որևէ պատկեր տպել 1870-ականներին, նրանք պետք է պատվիրեին փորագրիչին ձեռքով փորագրել լուսանկարի պատճենը պողպատե թիթեղի վրա: Այս թիթեղները օգտագործվում էին պատկերը էջի վրա սեղմելու համար, բայց դրանք հաճախ կոտրվում էին ընդամենը մի քանի անգամ օգտագործելուց հետո: Ֆոտոփորագրության այս գործընթացը, ինչպես և կարող եք ենթադրել, անասելիորեն ժամանակատար և թանկ էր:

Այն մարդը,որը գտավ այս խնդրի լուծումը,Ֆրեդերիկ Յուջին Այվսն էր։Նա շարունակեց մնալ լուսանկարչության ասպարեզում առաջատար և մինչև իր կարիերայի ավարտը ավելի քան 70 արտոնագիր ուներ: Ստեղծագործության և նորարարության նրա պատմությունը, որի մասին մենք կպատմենք ստորև,օգտակար միջոց է՝ստեղծագործական գործընթացի 5 հիմնական քայլերը հասկանալու համար:

«Լույսի շող»
Այվսը սկսել է իր կարիերան որպես տպագրողի աշակերտ Իթաքայում՝ Նյու Յորք նահանգում: Երկու տարի ուսումնասիրելով տպագրության գործընթացի մանրամասները՝ նա սկսեց ղեկավարել մոտակա Կոռնելյան համալսարանի լուսանկարչական լաբորատորիան: Մնացած տասը տարիները նա անցկացրեց փորձարկելով լուսանկարչության նոր մեթոդները և ուսումնասիրելով օպտիկան, տեսախցիկներն ու տպիչները։

1881 թ․Այվսի գլխում մի միտք ծագեց․բարելավել տպագրության տեխնիկան
«Աշխատելով ֆոտոստերեոտիպավորման գործընթացի վրա Իթաքաում՝ ես ուսումնասիրեցի կիսատոների աշխատանքի խնդիրը»,-ասում էր Այվսը։

«Մի անգամ գիշերը ես պառկեցի քնելու՝մտածելով խնդրի մասին, և երբ առավոտյան արթնացա, առաստաղի վրա ասես տեսա ակնհայտորեն պատկերված, ամբողջությամբ մշակված նախագիծը և դրա կառուցվածքը»

Այվսը արագ կյանքի կոչեց իր տեսիլքը և 1881թ․ արտոնացրեց իր տպագրության մեթոդը. վերջին տասնամյակում այն հասցրեց կատարելության։ 1885 թ. նա ստեղծեց հեշտացված գործընթաց՝ տալով ավելի լավ արդյունքներ։Այվսի հայտնագործությունը, երբ այն դարձավ հայտնի,նվազեցրեց պատկերների տպագրության արժեքը 15 անգամով և մնաց տպագրության չափորոշիչ մեթոդ հետագա 80 տարիների ընթացքում։

Լավ, իսկ այժմ քննարկենք, թե Այվսի որ դասերին մենք կարող ենք ուշադրություն դարձնել ստեղծագործական գործընթացի համար.

Ստեղծագործական գործընթացի 5 փուլերը
1940 թ․ գովազդի մասնագետ Ջեյմս Ուեբ Յանգը հրատարակեց «Գաղափարների ստեղծման տեխնիկա» անվանումով կարճ ուղեցույց։ Այս ուղեցույցում նա պարզ, բայց հանգամանալից կերպով ներկայացնում էր ստեղծագործական գաղափարների առաջացման պրոցեսը: Ըստ Յանգի՝ նորարական մտքերն առաջանում են այն ժամանակ, երբ հին տարրերից նոր համադրություններ են վերագործարկվում։ Այլ կերպ ասած ,ստեղծագործական մտածողությունն այն է, որը ստեղծվում է ոչ թե մաքուր թղթից,այլ արդեն գոյություն ունեցող կտորների միացումից։

Նոր համակցություններ ստեղծելու ունակությունը կախված է հասկացությունների միջև փոխհարաբերությունները տեսնելու Ձեր կարողությունից: Եթե դուք կարող եք նոր կապ ստեղծել երկու հին գաղափարների միջև,ապա հավատացած եղեք՝ Դուք արել եք ինչ-որ ստեղծագործական բան։

Յանգը համարում էր, որ ստեղծագործական կապերի այս գործընթացը ընթանում է հինգ փուլով

1) Հավաքեք նոր նյութեր. Սկզբում, Դուք սովորում եք։Այս փուլում կենտրոնացեք 1․հստակ նյութի ուսումնասիրման վրա,որն անմիջականորեն կապված է Ձեր խնդրի հետ և 2․ընդհանուր նյութի ուսումնասիրման վրա` ուսումնասիրելով հայեցակարգերի լայն շրջանակը։

2) Մանրակրկիտ աշխատեք ձեր մտքում եղած նյութերի վրա: Այս փուլում դուք ուսումնասիրում եք այն, ինչ սովորել եք՝ նայելով փաստերին տարբեր տեսանկյուններից, փորձարկելով տարբեր գաղափարներ և դրանք իրար համապատասխանեցնելով:

3) Հեռացեք խնդրից: 3-րդ փուլում խնդիրը լիովին հանեք ձեր մտքից և զբաղվեք մի այլ բանով, որը Ձեզ հետաքրքրում է և տալիս է էներգիա։

4) Թող Ձեր գաղափարը վերադառնա Ձեզ մոտ: Ինչ-որ պահի, բայց միայն այն բանից հետո, երբ դադարեք մտածել այդ մասին, Ձեր գաղափարը կվերադառնա Ձեզ մոտ՝ լույսի շողով և նոր էներգիայով:

5)Ձևավորեք և զարգացրեք Ձեր գաղափարը հետադարձ կապի հիման վրա: Որպեսզի ցանկացած գաղափար պսակվի հաջողությամբ, Դուք պետք է այն հրապարակայնորեն ներկայացնեք աշխարհին,պատրաստ լինեք քննադատության և հարմարեցնեք այն ըստ անհրաժեշտության:

Գաղափարը գործնականում
Ստեղծագործական գործընթացը՝փորձարկված Ֆրեդերիկ Յուջին Այվսի կողմից,լավագույնս է ներկայացնում այս հինգ քայլերը գործնականում։

Առաջին հերթին,Այվսը հավաքեց նոր նյութ։Երկու տարի նա աշխատեց որպես տպագրողի աշակերտ,այնուհետև չորս տարի ղեկավարեց Կոռնելյան համալսարանի ֆոտոլաբորատորիան։ Այդ փորձը նրան շատ նյութ տվեց` լուսանկարի և տպագրության միջև կապեր ստեղծելու համար։

Երկրորդ` Այվսը սկսեց մտովի աշխատել այն ամենի վրա, ինչ գիտեր։ 1878 թ․Այվսն իր ամբողջ ժամանակը անցկացրեց նոր մեթոդներ փորձարկելով։ Նա անընդհատ փորձարկում էր գաղափարների զուգակցման տարբեր ձևեր։

Երրորդ` Այվսը հեռացավ խնդրից։ Այվսը պառկեց քնելու նախքան «լույսի շողը» կհայտնվեր նրան։ Ստեղծագործական մարտահրավերները երկար ժամանակ թողնելը նույնպես կարող է լավ աշխատել: Անկախ նրանից, թե որքան ժամանակով եք հեռանալու, Դուք պետք է անեք մի բան, որը Ձեզ հետաքրքրում է և Ձեր միտքը կարող է հեռացնել խնդրից:

Չորրորդ`Այվսն արթնացավ՝ խնդրի լուծումն իր աչքի առջև։ (Անձնական փորձից ելնելով, ես հաճախ եմ հասկանում, որ ստեղծագործական մտքերը գալիս են ինձ մոտ հենց այն ժամանակ, երբ ես պառկում եմ քնելու: Երբ ես հանկարծ թույլ եմ տալիս իմ ուղեղին դադարեցնել աշխատանքը օրվա ընթացքում, լուծումը հեշտությամբ հայտնվում է)։

Եվ վերջապես, Այվսը տարիներով շարունակեց վերանայել իր գաղափարը։ Փաստացի նա այնքան լավացրեց գործընթացի տեսքը, որ երկրորդ արտոնագրի դիմում ներկայացրեց։ Սա վճռական պահ է, և այն շատ հաճախ ուշադրությունից դուրս է մնում։ Ի վերջո, Այվսը շարունակեց վերանայել իր գաղափարը տարիներ շարունակ։ Միգուցե սկզբից սիրահարվեք Ձեր գաղափարի սկզբնական տարբերակին, բայց հիանալի գաղափարները միշտ զարգանում են:

Կարճ՝ ստեղծագործական գործընթացի մասին
«Նոր գաղափարը տարբեր պատկերացումների համակցման սխրանքն է»։-Ռոբերտ Ֆրոստ

Ստեղծագործական գործընթացը հին գաղափարների միջև նոր կապերի ստեղծման գործողությունն է։ Այսպիսով,կարելի է ասել, որ ստեղծագործական մտածելակերպը հասկացությունների միջև հարաբերությունների ճանաչման խնդիրն է։ Ստեղծագործական խնդիրների լուծման ձևերից մեկը հնգաստիճան գործընթացին հետևելն է․
1)նյութի հավաքում, 2)ինտենսիվ աշխատանք նյութի վրա, 3)խնդրից խուսափում, 4)թույլ տալ, որ գաղափարը վերադառնա ձեզ մոտ, 5)Գաղափարի թեստավորում և նրա ճշգրտում հետադարձ կապի հիման վրա։

Ստեղծագործ լինել չի նշանակում լինել առաջինը կամ միակը, ում գլխում գաղափար է առաջացել։ Հաճախ ստեղծագործությունը կատարվում է գաղափարների միավորմամբ։

Բնօրինակ՝ JAMES CLEAR։ For a More Creative Brain Follow These 5 Steps